Testen
Er is veel onduidelijkheid over of de werkgever mag testen of werknemers tijdens het werk onder invloed zijn van alcohol, drugs en medicijnen. En hoe je dat dan kunt en mag doen, binnen de grenzen van de huidige wetgeving. Het antwoord op deze vraag is ingewikkelder dan het lijkt. De regels die gelden tussen werkgever en werknemer maken het in beginsel mogelijk dat een werkgever ADM-controles uitvoert bij het personeel. De werkgever moet er dan wel voor zorgen dat het beleid aan alle inhoudelijke en formele vereisten voldoet. De werkgever is echter ook gehouden aan andere wetgeving, zoals de privacywetgeving (de AVG). Die staat ADM-controles niet toe. Op dit moment zijn ADM-testen dus in strijd met de (privacy)wet.
Belangrijke overwegingen
Waarom?
Een werkgever moet uitleggen waarom er getest wordt of medewerkers tijdens het werk onder invloed zijn van alcohol of drugs. De meest genoemde reden is veiligheid. Dit is een heel logische reden, die ook juridisch houdbaar is (je kunt de rechter van het nut overtuigen).
Sommige werkgevers beginnen met testen, omdat ze weten dat sommige medewerkers alcohol of drugs gebruiken tijdens het werk. Ze vinden bijvoorbeeld peuken van joints, lege wietzakjes of blikjes bier. Andere werkgevers willen juist voorkomen dat medewerkers onder invloed van restalcohol aan het werk gaan.
Naast ‘veiligheid’ testen sommige werkgevers soms ook vanuit gezondheidsoverwegingen. Vaak staat een fitte werkvloer daarbij centraal.
Wat?
Ten eerste maakt de werkgever een keuze tussen het testen op alcohol, drugs of medicijnen. Of allemaal. De keuze hangt meestal af van welk middel de meeste risico’s met zich meebrengt voor de veiligheid op de werkvloer.
Dan volgt de overweging of je wilt weten of iemand op het moment van testen onder invloed is of dat je wilt weten of iemand in het recente verleden alcohol, drugs of medicijnen heeft gebruikt. Met dit laatste heeft de werkgever niets te maken. De werkgever mag alleen iets zeggen over risicovol gedrag op de werkvloer. Als iemand onder invloed is van alcohol, drugs of medicijnen is dit een risico voor de veiligheid op de werkvloer.
Hoe?
De meeste mensen denken bij ‘testen’ eigenlijk alleen aan alcohol- of drugstesten door middel van een ademtest, speekseltest of zelfs een urine- of bloedtest. Over dit soort testen is veel te doen, vanwege de privacywetgeving (AVG). Sommige bedrijven kiezen ervoor om vanwege de veiligheid toch op zorgvuldige wijze adem- en/of speekseltesten uit te voeren. Zij vinden veiligheid belangrijker dan privacy. Dat dit een belangrijk argument is blijkt uit de juridische en maatschappelijke roep naar wetgeving voor bedrijven om hun medewerkers te mogen testen. De politiek zoekt op dit moment naar een oplossing.
Er zijn ook andere manieren om te achterhalen of een medewerker onder invloed is van alcohol of drugs. Dit kan bijvoorbeeld heel goed door signalering van gebruik. Speciaal opgeleide medewerkers kunnen gebruik signaleren en hierover het gesprek aangaan met medewerkers die zij verdenken van onder invloed zijn. Dit valt geheel binnen de grenzen van de huidige AVG wetgeving. Ervaringen hiermee binnen bedrijven zijn zeer positief.